چند سالی است با شروع ماه مبارک رمضان صحبت از افطاری ساده می شود و در گوشه و کنار شهر گروه های مختلف که غالبا هم مردمی هستند با تدارک یک افطاری ساده به استقبال روزه داران می روند.
در سال های گذشته فراخوان ارسال عکس از این افطاری ها از طرف سازمان های مختلف اتفاق افتاده اما امسال امکان دیگری هم برای ترویج این فرهنگ وجود دارد و آن هم وجود شبکه های اجتماعی است که در حال حاضر در اختیار کاربران زیادی قرار دارد. همانطور که تا به الان جریانات زیادی (مانند کمپین عشاق پیامبر صلی الله) با مطرح شدن در شبکه های اجتماعی به یک موج تبدیل شدند با استفاده از ظرفیت این شبکه ها می شود این کار را هم تنها با عنوان" # افطاری ساده "به یک جریان فراگیر تبدیل کرد. جریانی که می تواند اثرات مطلوب زیادی را به همراه داشته باشد.
اصلاح سبک زندگی
برای ساخت روابط اجتماعی اسلام محور، باید در ابتدا «سبک زندگی» یا به تعبیر رهبر انقلاب «شیوهی زیستن» مردم را اصلاح کرد. ماه مبارک رمضان یکی از آن ایام خاص سال است که میتواند موجب اصلاح سبک زندگی مردم در دو ساحت «فردی» و «اجتماعی» شود. از نظر فردی، ماه رمضان صرفا بهانه ای است برای آنکه فرد بتواند از سبک زندگی عادی و مرسوم خود مقداری دور شود و خود را هر چه بیشتر به سبک زندگی خدایی نزدیک سازد؛ سبک زندگیای که در آن قرار است از «دلبستگی» ها و «وابستگی» های متداولِ دنیاییِ خود، دل بکند. کما اینکه امام خمینی رحمه الله علیه نیز میفرمایند اگر با تمام شدن ماه رمضان، تغییری در فرد به وجود نیامد، بداند آنگونه که باید، روزه نگرفته است.
حرکتهای اجتماعی، بهوجودآورندهی تغییر در سبک زندگی
اگرچه رابطهی بین فرد و اجتماع، رابطهای «دیالکتیک» و متقابل است که از هم متأثر هستند اما گاهی اوقات «حرکتهای اجتماعی» میتوانند هم تأثیرات اجتماعی به دنبال داشته باشد و هم به تبع آن تأثیرات فردی. بهعنوان نمونه، یکی از دغدغههایی که رهبر انقلاب در طول این سالها در ماه مبارک رمضان دنبال کردهاند، ترویج «افطاری ساده» و عمومی بوده است. افطاری ساده و همگانی در سطح شهر، اگرچه در ظاهر، موضوعی ساده به نظر میرسد اما یکی از مسائلی است که هم جلوهی اسلامی بودن یک «شهر اسلامی» را پر رنگ میکند و هم به مرور موجب تغییر در سبک زندگی فردی و اجتماعی مردم می شود.
اولین بار که رهبر انقلاب به موضوع افطاری ساده اشاره کردند، ۲۴ سال پیش بود. آن ایام ایشان در دیدار مسئولان کمیتهی امداد امام خمینی رحمهاللهعلیه چنین گفتند: «الان در بعضی از کشورهای اسلامی سنت خوبی وجود دارد که در تمام ماه رمضان، اغلب مساجد افطاری میدهند؛ یعنی هرکس برود و وارد مسجد بشود، پذیرایی میشود. البته خانوادهها محروم میمانند؛ فقط مردان افطاری میخورند و برمیگردند! اگر بشود در این جا هم همین سنت در خصوص افراد تحت پوشش شما رواج پیدا کند - البته با حضور تمام افراد خانواده - خوب است. در زمان رژیم گذشته، این ارتباطات معنوی، کم و یا منجمد شده بود؛ که البته متأسفانه بقایایش همچنان باقی است. ما بایستی در دوران اسلامی، این ارتباطات را زنده کنیم».
بعد تر، در سالهای ۸۶ در خطبه های نماز عید سعید فطر، و سال ۸۷ در خطبههای نماز جمعه نیز ایشان به این موضوع اشاره کردند اما هنوز آنچنان که باید این مسئله فراگیر نشده بود. سال ۹۲ اما در خطبههای نماز عید فطر، بار دیگر رهبر انقلاب به موضوع افطاری ساده اشاره کرده و گفتند: «یک سنت خوب هم امسال بیش از سالهای دیگر دیده شد، که خوب است مورد توجه قرار بگیرد و آن، افطاری دادن های ساده و بی پیرایه در مساجد و در خیابان ها بود در بیشتر شهرهای کشور - که بسیار کار شایستهای است - در مقابل افطاری های مسرفانه ای که شنیده شد، دانسته شد که بعضیها به بهانه ی افطار، حرکات و عمل مسرفانه انجام میدهند و به جای اینکه در ماه رمضان وسیلهای بشوند برای نزدیکی روحی به فقرا و مستمندان، با این عمل، با این حرکت، خود را در لذات جسمانی غرق میکنند. نمیخواهیم بگوئیم که اگر در افطار، کسی غذای مطبوعی مصرف کرد، این کار ممنوع است؛ نه، در شرع اینها ممنوع نیست؛ اسراف ممنوع است، زیاده روی ممنوع است، ریخت و پاش فراوانی که گاهی در اینجور مجالس انجام میگیرد، ممنوع است. چه بهتر که کسانی که میخواهند افطاری بدهند، با همین سنتی که رائج شده است، افطاری بدهند؛ که مردم را، رهگذران را و کسانی را که مایلند از افطاری استفاده کنند، در این سفرههای رایگان و با بذل و بخشش و گشادهدستی، در کوچهها، در خیابانها، در حسینیهها، افطاری میدهند».
آغاز موج اجتماعی «افطاری ساده»
بررسی تأکیدات رهبر انقلاب بر موضوع افطاری ساده نشان میدهد که در حقیقت ایشان به دنبال بسط فرهنگ افطاری ساده و فرهنگ سازی در این مقولهاند. چرا که از طرفی افطاری ساده، در نقطهی مقابل «افطاری مسرفانه» قرار دارد که ناشی از سبک زندگی مصرفگرای افراد است، و از طرفی دیگر باعث فراگیری فرهنگ «انفاق»، یعنی انتقال توجه از «خود» به «دیگران»، و در نتیجه تغییر فضای شهری میشود.
از همین روی، پایگاه اطلاعرسانی KHAMENEI.IR در سال ۹۳، اقدام به فراخوان ارسال عکس از برگزاری مراسم افطاری ساده در سطح شهرها کرد. چند روز بعد از این فراخوان، موج اجتماعی گستردهای در فضای مجازی و واقعی راه افتاد و تنها بیش از ۱۰۰۰ عکس به سایت KHAMENEI.IR ارسال شد. البته بیش از این تعداد نیز عکسهای مختلفی از مکانهای توزیع افطاری ساده در سراسر کشور در شبکههای اجتماعی منتشر شد و چند برنامه و گزارش رسانهی ملی نیز به این موضوع اختصاص پیدا کرد. دامنهی افطاری ساده البته فراتر از شهر تهران و سایر شهرهای کشور رفت و حتی در برخی از روستاهای کشور عزیزمان نیز این سنت حسنه انجام شد.
شاید مجموع این اقدامات بود که موجب شد تا رهبر انقلاب در خطبه هاى نماز عید سعید فطر سال گذشته (۱۳۹۳)، از فراگیری بیشتر این موضوع احساس رضایت کرده و چنین اشاره کنند که: «آنچه انسان در این ماه رمضان، در میان این اعمالِ شخصى و عمومى و مردمى و اجتماعى مشاهده میکرد، اطعام مردم بهصورت عمومى و بهصورت افطارىِ ساده و همگانى در بین مردم ما بود که بحمدالله رایج شده است. سال گذشته از مردم عزیزمان خواهش شد که تشریفات افطار را کم کنند، کمیت ضیافتشوندگان در افطار را افزایش بدهند؛ امسال در مراکز عمومى، در مراکز مقدس، در خیابانها، در حسینیهها، در جاى جاى کشور، خبرهایى که به ما رسید، نشاندهندهى این بود که مردم همت کردهاند و این کار را توسعه دادهاند. توصیهى این حقیر این است که اینجور چیزها را - که در شکل دادن به سبک زندگى اسلامى تأثیر میگذارد - هرچه بیشتر توسعه بدهید».
منبع: مهر
مطالب مرتبط:
فضای رمضانی در شبکه های اجتماعی
نظرات شما عزیزان:
موضوعات مرتبط: اجتماعیفرهنگیمذهبیقرآنی
برچسبها: ماه رمضان، افطاری ساده