به لحاظ شرعی بی حجابی و دزدی هر دو منکر هستند و نسبت به جلوگیری از هر دو امر حرام باید در حد توان اقدام نمود. بر هر یک از ما واجب است تا اولا خود را از حرام بازداشته و ثانیا نسبت به دیگران از فریضه امر به معروف و نهی از منکر با وجود شرایط و مراتبش غافل نشویم.
اینکه در خیلی مواقع بی حجابی های جامعه با اختلاس مقایسه می شوند و با پررنگ کردن اختلاس و دزدی از مال بیت المال، گناه بی حجابی کمرنگ می شود حرف اشتباهی است؛ زیرا هر دو گناه بزرگی هستند و نباید اثر گناهان را کم بدانیم.
وجود آیات و روایات فراوانی که در خصوص حجاب وجود دارد، به خوبی حاکی از اهمیت و ارزش آن در بین اوامر و فرامین الهی است. علی رغم تأکید و وجود آیات و روایات در این خصوص شاهد هستیم آنچنان که باید و شایسته است بعضی اشخاص خود را ملزم به آن ندانسته و در انظار عمومی با پوشش غیر اسلامی ، به حالتی متأسفانه بی حیایی حاضر می شوند.
اول چیزی که برای بی حیا کردن مردم و جامعه پنبه ی آن زده می شود، حجاب است. اصلی که امروز در جامعه ما متاسفانه مهجور باقی مانده است. تمام فرایض الهی در قرآن کریم عمدتا اشاره شده است. ما در جامعه هنوز باور نکرده ایم حجاب اصل ضروری دین و فریضه است. لذا خیلی در این لباس می آید حرف های عجیبی می زنند که "چه کار به این موی زن ها دارید شما جلوی اختلاس ها را بگیرید."
هر دو تای اینها مهم و اهم است. امروز مفاسد مالی به ریشه اعتقادی ضربه می زند و در این شکی نیست اما نکته ی قابل توجه این است که مبارزه خدا، مبارزه با فساد است و واجب خدا، واجب است و نمی توان یک واجب را فدای واجب دیگر کرد... واجبی که با کمرنگ کردن آن، ناهنجاری سنگینی (بی حجابی) برای جامعه به بار آورده است که بازتاب های خسارت باری به دنبال دارد ...
سوال مهمی که در این خصوص مطرح می باشد این است که علت و منشأ این ناهنجاری دینی و اجتماعی چیست؟
1-عدم آگاهی و شناخت کافی از آموزه های دینی
یکی از مهمترین و اساسی ترین عوامل بروز ناهنجاری های اجتماعی از جمله بی حجابی در جامعه دینی، عدم درک صحیح از مفاهیم دینی و اسلامی و عدم باور و اعتقاد قلبی به محفوظات دینی است
توجه به داشته ها و ایمان قلبی و برگشتن و تأمل کردن در محفوظات دینی موضوعی است که اگر مورد توجه و اهمیت قرار نگیرد خروجی آن بی اعتنایی، و دهن کجی به وظایف دینی خواهد بود؛ به همین جهت خداوند متعال مومنین را خطاب قرار داده و آنها را به تجدید نظر در رفتارهای خود دعوت می نماید:
«یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا آمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ الْكِتابِ الَّذی نَزَّلَ عَلى رَسُولِهِ؛ [سوره نساء، آیه 136] اى كسانى كه ایمان آورده اید! به خدا و پیامبرش، و كتابى كه بر او نازل كرده، ایمان (واقعى) بیاورید».
مفسران قرآن ذیل این آیه شریف نکات بسیار زیبایی را بیان کرده اند از جمله اینکه در تفسیر نمونه بیان شده است: « قطع نظر از شأن نزول آیه، این احتمال در تفسیر آیه وجود دارد كه روى سخن به تمام مؤمنان باشد، مؤمنانى كه ظاهراً اسلام را پذیرفته اند اما هنوز در اعماق جان آنها نفوذ نكرده است، اینجا است كه از آنها دعوت می شود كه از صمیم دل و در درون جان مؤمن شوند»، [1] ایمان و اقرار واقعی به اسلام زمانی به درجه کمال خود می رسد که علاوه بر شناخت و باور قلبی در وادی عمل نیز مشهود باشد. به طور مثال کسی که به وحدانیت خداوند متعال و حقانیت دستورات او اقرار دارد، در وادی عمل نباید بهانه گیر بوده و به راحتی حجاب خود را بر زمین نهد.
امام علی (علیه السلام) در خصوص رابطه جهل و ارتکاب افعال مذموم این چنین می فرماید: « لَا یَجْتَرِئُ عَلَى اللَّهِ إِلَّا جَاهِلٌ شَقِی ؛[2] گستاخی و جرأت بر (نافرمانی) خداوند را جز جاهل شقی روا نمی دارد».
2- بی توجهی به قبح و بزرگی گناه
هرگاه مردمى در برابر زشت كاری هایى كه در میانشان صورت مى گیرد دم فرو بندند و آن را تغییر ندهند، زود باشد كه خداوند عزّ و جلّ كیفر خود را شامل همه آنان سازد
از جمله عوامل مؤثر در ترویج ناهنجاری بی حجابی در جامعه، بی توجهی به بزرگی این گناه است. با بررسی و تأمل در علت و منشأ بی حجابی به روشنی بدست می آید، در نظر این افراد رعایت حجاب موضوعی کم اهمیت و غیر ضروری جلوه نموده است. گاهاً دیده می شود این افراد با طرح قیاس های غیر منطقی و باطل به دنبال تبرئه خود بوده تا اینکه کار قبیح خود را توجیح نمایند.
به طور مثال با بیان و نشان دادن معضلات اجتماعی همچون اختلاس های میلیاردی، مشکلات فراوان معیشتی و اقتصادی، بی کاری جوانان و سایر مباحث بی ارتباط با مقوله حجاب، بزرگی و قبح گناه خود را فراموش می نمایند. این در حالی است که خطای دیگران و وجود سایر معضلات به هر اندازه که بزرگ باشد، هیچ گاه مجوز گناه به ظاهر کوچک ما نخواهد بود. از طرفی در فرهنگ روایات کوچک شمردن گناه موجب دور شدن از مغفرت الهی معرفی شده است.
3- فردی و غیر اجتماعی دانستن حجاب
بعضی از افراد به زعم اینکه نگه داشتن حجاب موضوعی شخصی و فردی ست، از رعایت آن در اجتماع سر باز می زنند. این دسته افراد این چنین تصور می کنند که تمام قوانین اسلامی دستوراتی فردی هستند، که اشخاص در رعایت آنها مختار می باشند. این در حالی است که بسیاری از این قوانین در حوزه اجتماع کارایی خاص داشته؛ به همین جهت نمی توانند به بهانه ی عدم اجبار در دین آنها را زیر پا گذاشته و از رعایت آن خود داری نمایند. به طور روشن تر، از آنجا که بی حجابی تأثیر مستقیمی بر آشفتگی، و تهیج احساسات نفسانی افراد دارد، بی توجهی در این خصوص می تواند تبعات جبران ناپذیری را به دنبال داشته باشد.
دلایل قرآنی اجتماعی بودن حجاب
1-وجوب امر به معروف و نهی از منکر
رعایت نکردن حجاب تا زمانی که در حیطه خصوصی و شخصی باشد، مشمول امر به معروف و نهی از منکر نمی شود. ولی هنگامی که بی حجابی جنبه علنی و اجتماعی به خود می گیرد و شخص در صدد تظاهر به گناه می گردد، بر سایر افراد واجب است که از آن نهی نموده و از شیوع این چنین گناهی در اجتماع جلوگیری نمایند. امام صادق (علیه السلام) می فرماید: «ما أقَرَّ قَومٌ بِالمُنكَرِ بَینَ أظهُرِهِم لا یُغیِّرونَهُ إلاّ أوشَكَ أن یَعُمَّهُمُ اللّه عَزَّ و جلَّ بِعِقابٍ مِن عِندِهِ ؛[4]: هرگاه مردمى در برابر زشت كاری هایى كه در میانشان صورت مى گیرد دم فرو بندند و آن را تغییر ندهند، زود باشد كه خداوند عزّ و جلّ كیفر خود را شامل همه آنان سازد».
این روایت گویای این است که اگر موضوع حجاب حکمی شخصی بوده، لزومی نداشت کسی از آن نهی نماید و خطا کار را توبیخ نماید.
2-ممنوعیت ضرر به دیگران
امام صادق (علیه السلام) از قول رسول خدا (صلی الله علیه و اله و سلم) فرمودند : گناه پنهانی که شخص آن را در خلوت انجام می دهد فقط به خود او ضرر می زند ولی گناه علنی موقعی که مورد تنفر و سرزنش جامعه قرار نگیرد ضرر عمومی دارد
هرچند بعضی افراد به دنبال بی ارتباط دانستن موضوع بی حجابی با شیوع بزهکاری های اجتماعی هستند؛ ولی آنچه مسلم و قطعی به نظر می رسد این است که، به هر اندازه جامعه، از فرهنگ حجاب و عفاف باز ماند، رفتارهای پرخطری همچون زیاده طلبی های شهوانی در بین افراد جامعه بیشتر می شود.
جوانی که در ارتباطات اجتماعی خود با ظاهر زیبا و آرایش شده ی دختران عشوه گر مواجه می شود حتی اگر ایمان قوی داشته باشد در معرض خطر بزرگ هوای نفس است کما اینکه حضرت یوسف (علیه السلام) نیز خود را مبری از آن ندانسته است. «وَ ما أُبَرِّئُ نَفْسی إِنَّ النَّفْسَ لَأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ إِلاَّ ما رَحِمَ رَبِّی إِنَّ رَبِّی غَفُورٌ رَحیمٌ؛[ سوره یوسف، آیه۵۳] من هرگز خودم را تبرئه نمى كنم، كه نفس (سركش) بسیار به بدیها امر مى كند مگر آنچه را پروردگارم رحم كند! پروردگارم آمرزنده و مهربان است».
تولید این چنین آسیب اجتماعی و ضرر رساندن به آرامش روحی جوانان از نظر آموزه های دینی مردود است و کسی نباید مولد این چنین ضرری در جامعه باشد.
امام صادق (علیه السلام) از قول رسول خدا (صلی الله علیه و اله و سلم) فرمودند : گناه پنهانی که شخص آن را در خلوت انجام می دهد فقط به خود او ضرر می زند ولی گناه علنی موقعی که مورد تنفر و سرزنش جامعه قرار نگیرد ضرر عمومی دارد.[5]
3-وجوب حفظ شعائر و حدود الهی
بر اساس آموزه های اسلامی بر عموم مسلمانان، حفظ و نگهداری مرزهای دینی و اسلامی واجب است. با دقت و تأمل در منابع اسلامی به خوبی با احکام و دستوراتی در دین و شرعیت اسلامی برخورد می کنیم که به هیچ وجه باری تعالی اجازه نابودی این حدود را نمی دهد. در فرهنگ اسلامی و ارتباطات اجتماعی، تن آرایی و بی حجابی لگد مال کردن مرز و حدود حجاب است. وجود آیات متعدد در خصوص حجاب نشان از اهمیت حفظ این حریم الهی دارد، همچنان که خداوند متعال می فرماید: «وَ إِذا سَأَلْتُمُوهُنَّ مَتاعاً فَسْئَلُوهُنَّ مِنْ وَراءِ حِجابٍ ذلِكُمْ أَطْهَرُ لِقُلُوبِكُمْ وَ قُلُوبِهِن؛ [سوره احزاب، آیه 53] و اگر از زنان پیامبر چیزى خواستید، از پشت پرده بخواهید. این كار، هم براى دلهاى شما و هم براى دلهاى آنها پاك دارنده تر است».
به طور مثال با بیان و نشان دادن معضلات اجتماعی همچون اختلاس های میلیاردی، مشکلات فراوان معیشتی و اقتصادی، بی کاری جوانان و سایر مباحث بی ارتباط با مقوله حجاب، بزرگی و قبح گناه خود را فراموش می نمایند. این در حالی است که خطای دیگران و وجود سایر معضلات به هر اندازه که بزرگ باشد، هیچ گاه مجوز گناه به ظاهر کوچک ما نخواهد بود. از طرفی در فرهنگ روایات کوچک شمردن گناه موجب دور شدن از مغفرت الهی معرفی شده است.
جمع بندی بحث
در فرهنگ اسلامی گناه چه کوچک باشد و چه بزرگ کسی مجوز ارتکاب آن را ندارد و از طرفی گناه بزرگ دیگران مجوز رفتار غیر اسلامی سایرین نمیشود. در منابع اسلامی حجاب و عفاف یک ضرورت دینی و اجتماعی است، که رعایت آن احترام به حقوق دیگران و عاملی در جهت کاهش بزه های اجتماعی معرفی شده است.
پی نوشت ها:
[1]. مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج 4، ص166.
[2]. محمد باقر مجلسی، بحار الأنوار،ج 33، ص 610.
[3]. فضل بن حسن طبرسى، إعلام الورى بأعلام الهدى، ص374.
[4]. محمد باقر مجلسی، بحار الأنوار،ج 97، ص78، ح34.
[5]. قرب الاسند، ص26.
نظرات شما عزیزان:
موضوعات مرتبط: اجتماعیفرهنگیمذهبی
برچسبها: اختلاس ،فرهنگ عفاف وحجاب ،امر به معروف و نهی منکر