ماهی که رحمت خداوند در آن بسیار است

زنجیرها بر گردن مردان سنگینی می‌ کرد. درد و رنجی عمیق بر جسم و جان مردم نشسته؛ سکوتی هولناک، همه جا را فرا گرفته بود. خانه‌ های مردم به قبرستان ‌هایی شبیه بود که مردگان تاب حرمت نداشتند. ناگهان صدایی به گوش رسید. ای خداوند، خدای ابراهیم و اسحاق و یعقوب! آیا وقت آن نرسیده که قوم خود را رها سازی؟ اگر از ما روی برگردانی، پس به کدامین سوی، رو کنیم؟

صدا، صدای پیرزنی بود... ناله ‌ای که از دل برآمد و همچون نفسی قُدسی در جسم نیمه‌ جان بنی ‌اسرائیل دمیده شد. صدای استغاثه بلند شد. ای خداوند، خدای ما... به فریادمان برس که جز تو پناهگاهی نداریم. ما را از این مهلکه نجات ده! خداوند نیز درهای رحمت را به روی قوم گشود... موسای کلیم مأمور به نجات قوم خدا شد و آنان را از دستانِ آلوده به خونِ فرعون و فرعونیان رها ساخت. 

اندک زمانی نگذشت که قومِ ناسپاس، پیمان شکستند. پس خداوند، آنان را به سرگردانیِ 40 ساله در وادی سینا محکوم کرد. روزها برای قوم، به سختی می‌گذشت. اما ناسپاسی‌ ها و گناهان آنان پایانی نداشت. تا اینکه موسای پیامبر (علیه السلام) از دنیا رفت.

روز به روز بر آشفتگی و اضطراب قوم افزوده می ‌شد! پس طبق وصیت موسی ، رهبری قوم به یوشع نبی  رسید. قوم از سرگردانی و حیرانی به ستوه آمدند. چه کنیم تا نجات یابیم؟! توبه ‌ای دیگر...! ولی ما یک بار توبه شکستیم و گناهی بزرگ مرتکب شدیم! حال چه کنیم؟! پس ندا رسید: «ای قوم! معصیت شما بزرگ است! اما خداوند، خدای شما بزرگتر است!» پس بنی ‌اسرائیل، توبه ‌ای دیگر آوردند! ندا رسید که برای نجات و رسیدن به سرزمین قُدس، باید از دروازه‌ ای عبور کنید: «وَ إِذْ قیلَ لَهُمُ اسْكُنُوا هذِهِ الْقَرْیَةَ وَ كُلُوا مِنْها حَیْثُ شِئْتُمْ وَ قُولُوا حِطَّةٌ وَ ادْخُلُوا الْبابَ سُجَّداً نَغْفِرْ لَكُمْ خَطیئاتِكُمْ سَنَزیدُ الْمُحْسِنینَ.  و (به خاطر بیاورید) هنگامى را كه به آنها گفته شد: در این شهر [بیت المقدّس‏] ساكن شوید، و از هر جا بخواهید، [از نعمت‌ها] بهره گیرید و بگویید: خداوندا! گناهان ما را بریز! پس از دروازه (یِ مقدس) با تواضع وارد شوید كه اگر چنین كنید، گناهان شما را مى‏بخشم و نیكوكاران را پاداش بیشتر خواهیم داد.» 

آری... برای رهایی از سرگردانی و حیرانی و برای رسیدن به وادی قدس، باید از دروازه ‌ای عبور کرد! وادی مقدس رمضان که خدا درباره او فرمود: «شَهْرُ رَمَضانَ الَّذی أُنْزِلَ فیهِ الْقُرْآنُ هُدىً لِلنَّاسِ وَ بَیِّناتٍ مِنَ الْهُدى‏ وَ الْفُرْقان‏.  ماهِ رمضان، ماهى كه قرآن، براى راهنمایى مردم، و نشانه‏ هاى هدایت، و فرق میان حق و باطل، در آن نازل شده است.» و نیز فرمود: «إِنَّا أَنْزَلْناهُ فی‏ لَیْلَةٍ مُبارَكَةٍ إِنَّا كُنَّا مُنْذِرینَ.  كه ما قرآن را در شبى پر بركت نازل كردیم و ما همواره انذاردهنده بوده‏ایم!»

در حدیث صحیح السند از امام جعفر صادق (علیه السلام) منقول است: «إِنَّ لِلَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى فِی كُلِّ لَیْلَةٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ عُتَقَاءَ وَ طُلَقَاءَ مِنَ النَّارِ... فَإِذَا كَانَ آخِرُ لَیْلَةٍ مِنْهُ أَعْتَقَ فِیهَا مِثْلَ مَا أَعْتَقَ فِی جَمِیعِهِ. خداوند در هر شب از ماه رمضان (به برکت این ماه) افرادی را از جهنم نجات می ‌دهد، و هنگامی که شب آخر این ماه شد، به اندازه همه این ماه، [گنهکارانی] را از آتش نجات می ‌بخشد». 

از سویی می ‌دانیم که قرآن، دین کامل و نعمتِ تمام را به کسانی هدیه می ‌دهد کهپرهیزکاری پیشه کنند: «ذلِكَ الْكِتابُ لا رَیْبَ  فیهِ هُدىً لِلْمُتَّقینَ.  آن كتاب با عظمتى است كه شك در آن راه ندارد و مایه هدایت پرهیزكاران است». همانگونه که برای بهره بردن از قرآن ، باید از دروازه تقوا وارد شد، باید تقوا پیشه کرد تا از هدایت آن بتوان بهره بُرد، رمضان نیز چنین است.

حال دروازه ورود به این وادی قُدسی چیست؟ ماه رجب! که نخستین بارقه‌ ی رحمت الهی در آن درخشید! چه اینکه ماهیت و روح قرآن در شب قدر و در ماه رمضان بر قلب نبیّ اعظم نازل شد. اما نخستین آیات در ماه رجب (27 رجب، روز مبعث رسول خاتم)، فرود آمد: «بِسْمِ اللَّـهِ الرَّحْمَـنِ الرَّحِیمِ اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِی خَلَقَ خَلَقَ الْإِنسَانَ مِنْ عَلَقٍ اقْرَأْ وَرَبُّكَ الْأَكْرَمُ الَّذِی عَلَّمَ بِالْقَلَمِ عَلَّمَ الْإِنسَانَ مَا لَمْ یَعْلَمْ.  بخوان به نام پروردگارت كه آفرید. انسان را از عَلَق آفرید. بخوان، و پروردگار تو كریم‌ترینِ [كریمان‌] است. همان كس كه با قلم آموخت. آنچه را كه انسان نمى‌دانست [به او] آموخت.» از همین روی، ماه رجب، مقدمه و دروازه رسیدن به رمضان است.

در فضیلت ماه رجب، همین بس که از امام موسی کاظم (علیه السلام) منقول است: «رَجَبٌ نَهَرٌ فِی الْجَنَّةِ أَشَدُّ بَیَاضاً مِنَ اللَّبَنِ وَ أَحْلَى مِنَ الْعَسَلِ فَمَنْ صَامَ یَوْماً مِنْ رَجَبٍ سَقَاهُ اللَّهُ مِنْ ذَلِكَ النَّهَرِ.  رجب نام نهری در بهشت است که از شیر سفیدتر و از عسل شیرین‌ تر است. هر که یک روز از این ماه را روزه بدارد، خداوند به او از این نهر خواهد نوشانید.» همچنین از امام صادق (علیه السلام) روایت است كه حضرت رسول (صلی الله و علیه وآله) فرمودند «ماه رجب ماه استغفار امت من است. پس در این ماه بسیار طلب آمرزش كنید كه خدا آمرزنده و مهربان است. زیرا كه رحمت خدا در این ماه بر امت من بسیار ریخته مى‏شود». 

باشد که در این ماه بابرکت، دل ‌هایمان آماده بهره بردن از سفره رمضان شود. باشد که در این امر به پیامبر رحمت اقتدا کنیم، همانگونه که ایشان در این ماه، خود را مهیای عروج به ملکوت کردند و دروازه‌های رحمت رحیمیه الهی در این ماه بر قلب پیامبر گشوده شد.